Πίτι Ουρτάδο: «Αυτό είναι το ισπανικό μοντέλο και η Ελλάδα μπορεί να το αξιοποιήσει»

Ένας από τους πιο γνωστούς αναλυτές του ισπανικού μπάσκετ, ο προπονητής Πίτι Ουρτάδο σε μια άκρως ενδιαφέρουσα και διαφωτιστική συνέντευξη στο Superbasket και τον Μιχάλη Στεφάνου.

Η κυριαρχία της Ισπανίας ακόμα και χωρίς πολλά από τα αστέρια της, επιβεβαιώθηκε και στο πρόσφατο Ευρωμπάσκετ, την ώρα που η Ελλάδα δεν κατάφερε να κάνει πραγματικότητα τον στόχο ενός μεταλλίου. Η επόμενη μέρα, πάντως, βρήκε την ελληνική ομοσπονδία διατεθειμένη να απαλλαγεί από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και να σηκώσει τα μάτια της πέρα από τα σύνορα. Να βρει τρόπους ώστε να βελτιώσει τόσο την λειτουργία των εθνικών ομάδων, όσο και την παραγωγική της διαδικασία η οποία, κακά τα ψέματα, βρίσκεται σε παρατεταμένη περίοδο ξηρασίας. Οι εξαγγελίες που ανακοινώθηκαν δια στόματος Κώστα Τσαρτσαρή ήταν όντως αισιόδοξες και είχαν ως πυξίδα το ισπανικό μοντέλο. Η μετάβαση, βέβαια, από την θεωρία στην πράξη είναι ίσως το πιο διαχρονικό πρόβλημα του ελληνικού αθλητισμού, όμως τουλάχιστον η διάθεση για εκσυγχρονισμό φαίνεται να υπάρχει.  

Ποιο είναι όμως το ισπανικό μοντέλο που σκοπεύουμε να "δανειστούμε"; Πώς λειτουργεί το αναπτυξιακό πρόγραμμα και που οφείλονται οι επιτυχίες της "La Familia"; Το superbasket.gr επιχειρεί να βρει κάποιες πρώτες απαντήσεις μέσω ενός από τους πιο γνωστούς basketball specialists στη χώρας της Ιβηρικής, του Πίτι Ουρτάδο. Ο 48χρονος προπονητής και αναλυτής με την μεγάλη εμπειρία στις μικρές ηλικίες και πολύπλευρη δράση στο χώρο του μπάσκετ -τα βίντεο του έχουν γίνει εργαλεία στα χέρια της εθνικής Ισπανίας και αρκετών ομάδων της ACB, ενώ η εκπομπή στο τηλεοπτικό δίκτυο DAZN αποτελεί σεμινάριο του μπάσκετ- μιλάει στον Μιχάλη Στεφάνου και μας ξεναγεί στο ισπανικό οικοδόμημα.   

Η ελληνική ομοσπονδία γνωστοποίησε ότι θα ακολουθήσει μια διαδικασία για τις εθνικές ομάδες και το αναπτυξιακό πρόγραμμα στα πρότυπα του ισπανικού μοντέλου. Πώς σου φαίνεται η ιδέα; Καταρχάς το θεωρείς εφικτό;

Το ελληνικό μπάσκετ θεωρώ ότι μπορεί να πάρει πράγματα από το ισπανικό και να βελτιώσει το επίπεδο του. Έχει ικανούς ανθρώπους που αγαπούν και γνωρίζουν το μπάσκετ όπως ο Νίκος Ζήσης για παράδειγμα. Είναι ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος που έχει αγωνιστεί σε όλη την Ευρώπη, έχει γνωρίσει διαφορετικά μοντέλα, ήταν παίκτης της πιο επιτυχημένης εθνικής το 2005-06,  έχει πάρα πολλές εικόνες και καταλαβαίνει πλήρως το που οδεύει το άθλημα. Για μένα είναι πάρα πολύ χρήσιμο να δημιουργηθεί ένας πυρήνας 20-25 παικτών, οι οποίοι, θα παίζουν το ίδιο μπάσκετ, θα μπορούν να χρησιμοποιούνται και στα παράθυρα και στις μεγάλες διοργανώσεις και κυρίως θα ακολουθούν την φιλοσοφία ενός προπονητή για σημαντικό χρονικό διάστημα.

Είναι σημαντικό για την Ελλάδα να αποφύγει τις συνεχείς αλλαγές προπονητών. Εφόσον έχει βρει κάποιον που διαθέτει τις ικανότητες και την διάθεση να ασχοληθεί εκτεταμένα με την εθνική ομάδα σε όλα τα επίπεδα. Να τον αφήσει να εργαστεί, να πάρει το μάξιμουμ από τους παίκτες του, αλλά και να οδηγήσει ολόκληρο τον μηχανισμό σε ένα συγκεκριμένο αγωνιστικό μοτίβο ώστε να μπουν οι βάσεις και για τα επόμενα χρόνια.

Γιατί η εθνική ομάδα δεν κατάφερε να διακριθεί στο Ευρωμπάσκετ; 

Ο κύριος λόγος για να το πούμε απλά είναι γιατί δεν υπήρχαν γύρω από το Γιάννη καθαροί σουτέρ, ώστε να υποστηρίξουν το παιχνίδι του και κατ' επέκταση να το διευκολύνουν. Με τον τρόπο που αγωνίζεται ο Γιάννης, χρειάζεται να πλαισιώνεται από παίκτες με αξιόπιστη και γρήγορη εκτέλεση. Το ίδιο πάνω-κάτω πρόβλημα θεωρώ ότι αντιμετώπισε και η Σερβία.  

Θεωρητικά μιλώντας, θα μπορούσε ο Γιάννης να έχει διαφορετικό ρόλο στην εθνική; Πιο προσαρμοσμένο στα ευρωπαϊκά δεδομένα και τις ανάγκες της ομάδας;

Ίσως ήταν πιο ορθολογικό αν έπαιζε πιο πολύ χωρίς την μπάλα ή πιο κοντά στο καλάθι και προσπαθούσε να τελειώσει φάσεις μέσα από το "pick & roll" ή άλλες δράσεις,  αλλά ποιος προπονητής, αλήθεια, μπορεί να πει στον καλύτερο παίκτη του κόσμου να αλλάξει τον τρόπο παιχνιδιού του;  Αν πάντως τον Γιάννη τον ενδιαφέρει πραγματικά να κερδίσει μετάλλια με την Ελλάδα, που πιστεύω ότι είναι κάτι που το θέλει πολύ, ίσως θα πρέπει να σκεφτεί ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος, όχι για τον ίδιο, αλλά για να κερδίσει ομάδα. Με βάση το υλικό που διαθέτει και τον τρόπο που παίζεται το μπάσκετ στην Ευρώπη. 

Για να επιστρέψουμε όμως στο σήμερα. Ποιο είναι αυτό το μοντέλο μπάσκετ που θέλουμε να αντιγράψουμε; 

Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε το μοντέλο του ισπανικού μπάσκετ με δύο λέξεις: ανταγωνιστικότητα και τακτική. Στην πλειοψηφία τους οι Ισπανοί παίκτες είναι μπασκετικά έξυπνοι με νοοτροπία νικητή. Διακρίνονται για το υψηλό ομαδικό τους κίνητρο, είναι καλοί πασέρ και κατανοούν το παιχνίδι. Ως εκ τούτου, οι ομάδες της χώρας και κυρίως η εθνική καταφέρνουν συνήθως να προσαρμόζονται σε όλες τις συνθήκες και να παραμένουν διεκδικητικές. Όλες οι εθνικές ομάδες υπηρετούν κοινές βασικές αρχές και την ίδια φιλοσοφία προσαρμοσμένη φυσικά στις ιδιαιτερότητες κάθε ηλικίας. Προχωρώντας ένας παίκτης από τις μικρές εθνικές στις μεγαλύτερες δεν θα βρεθεί ποτέ προ εκπλήξεως όσον αφορά την τακτική ούτε θα κληθεί να αλλάξει ακαριαία τρόπο σκέψης. Η όποια μετάβαση ξεκινάει από νωρίς και σε βάθος χρόνου. 

Με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται το εντυπωσιακό αποτέλεσμα και η Ισπανία παραμένει στην κορυφή εδώ και τόσα χρόνια;

Το επίπεδο των Ισπανών προπονητών σε όλες τις βαθμίδες είναι ιδιαίτερα υψηλό. Ακριβώς σε αυτό το κομμάτι νομίζω ότι χρειάζεται βελτίωση το ελληνικό μπάσκετ. Χρειάζεται επιρροές, όχι απαραίτητα από την Ισπανία, αλλά από προπονητές που έχουν εξελιχθεί και κατανοούν τι συμβαίνει στο άθλημα σήμερα. Με κάθε σεβασμό στους Έλληνες προπονητές, μερικοί εκ των οποίων είναι κορυφαίοι στην Ευρώπη, η εποχή του... στρατιωτικού νόμου στις ομάδες έχει παρέλθει. Κάποτε το προφίλ του σκληρού προπονητή και της στρατιωτικής πειθαρχίας είχε όντως αποτελέσματα. Πλέον τα παιδιά χρειάζονται διαφορετική αντιμετώπιση, πρέπει να τα πείσεις και να τα εμπνεύσεις όχι να τα εξαναγκάσεις. Διαφορετικά θα φύγουν από το μπάσκετ, τους είναι πολύ πιο εύκολο να το αποφασίσουν. Η ζωή έχει προχωρήσει, το ίδιο και οι αντιλήψεις. 

Πώς προετοιμάζονται τα παιδιά στην Ισπανία; Με ποια μέθοδο μαθαίνουν το μπάσκετ;

Τα τουρνουά των μικρών ηλικιών με μικτές ομάδες από όλες τις περιοχές της Ισπανίας, είναι πολύ σημαντικά γιατί βάζουν τα παιδιά στη λογική του ανταγωνισμού και της μέγιστης προσπάθειας ανεξαρτήτως σκορ. Στις ηλικίες των 11, 12 μαθαίνουν να κερδίζουν. Στα 13, 14 τα παιδιά έχουν ήδη υψηλή μπασκετική νοημοσύνη. Μπορεί να μην είναι ακόμα οι καλύτεροι παίκτες - η βελτίωση των χαρακτηριστικών τους αρχίζει και γίνεται προσωπική τους υπόθεση-, όμως έχουν την ικανότητα να λειτουργήσουν ως μέλη μιας ομάδας και να ακολουθήσουν τις οδηγίες.  

Άρα ο βασικός στόχος είναι η δημιουργία παικτών που στη βάση τους θα κατανοούν το άθλημα.

Ακριβώς. Δεν είναι ούτε εφικτό ούτε αυτοσκοπός να δημιουργείς συνέχεια παίκτες σαν τον Γκασόλ -αυτοί που είναι να φτάσουν τόσο ψηλά, θα φτάσουν έτσι κι αλλιώς- το σημαντικό είναι οι παίκτες του μεσαίου επιπέδου να είναι όσο το δυνατόν πιο καταρτισμένοι τακτικά, δοκιμασμένοι στον ανταγωνισμό, με υψηλή αντίληψη και οπωσδήποτε πνεύμα νικητή.

Για κάθε παίκτη, από μικρή ηλικία, είναι αναγκαίο όχι μόνο να μαθαίνει τα βασικά του αθλήματος και να βελτιώνει τα skills του, αλλά και να καταλαβαίνει το παιχνίδι, ώστε όταν πατήσει στο κατώφλι των εθνικών ομάδων να είναι σε θέση να εκτελεί τις οδηγίες των προπονητών του και να υποστηρίζει τον ρόλο του. Εκεί πλέον δίνεται μεγαλύτερη βάση στην τακτική, τις σωστές αποφάσεις και στα πράγματα που πρέπει να αποφεύγονται. Ποια σουτ οφείλεις να πάρεις, ποια δεν πρέπει να πάρεις κλπ. 

Προφανώς η επιτυχία του ισπανικού μπάσκετ και κατ' επέκταση της εθνικής ομάδας, οφείλεται και στο εγχώριο πρωτάθλημα. Τι είναι εκείνο που κάνει την Liga Endesa κορυφαίο πρωτάθλημα στην Ευρώπη;

Βασικά δύο πράγματα. Πρώτον, το υψηλό επίπεδο προπονητών, όπως είπα και νωρίτερα. Βλέπεις στην Liga Endesa 12-15 Ισπανούς προπονητές, τακτικά άρτιους, σύγχρονους που μπορούν να προετοιμάσουν άριστα ένα παιχνίδι πάνω σε κάθε λεπτομέρεια και να δώσουν ευκαιρία στην μικρομεσαία ομάδα να διεκδικήσει την νίκη κόντρα σε οποιοδήποτε από τα φαβορί. 

Δεύτερον, οι περιορισμοί των Αμερικανών. Προφανώς παίζουν περισσότεροι από δύο σε κάθε ομάδα, καθώς αρκετοί έχουν πια ευρωπαϊκά διαβατήρια, αλλά οι ισπανικές ομάδες στελεχώνονται αρκετά με παίκτες από ευρωπαϊκές χώρες με καλή μπασκετική παράδοση όπως Λιθουανία, Λετονία, Γεωργία, Εσθονία κλπ. Αυτά τα παιδιά κερδίζουν πολύ λίγα χρήματα στις χώρες τους και το να έρθουν στην Ισπανία με ένα καλύτερο συμβόλαιο είναι μια σπουδαία προοπτική. Επίσης σύμφωνα με τους κανονισμούς οι παίκτες που έχουν σύνδεση με τον Ε.Ε. και έχουν περάσει ως παίδες ή έφηβοι τρεις σεζόν σε ισπανικές ομάδες, μπορούν να παίξουν στο πρωτάθλημα ως γηγενείς. Η παρουσία τους βοηθάει τις ομάδες να έχουν καλύτερη χημεία και τους Ισπανούς παίκτες να βρίσκουν πρωταγωνιστικούς ρόλους και αυξάνει το επίπεδο ανταγωνισμού.

Όταν υπάρχουν έξι Αμερικανοί σε ένα ρόστερ, παίκτες που θέλουν την μπάλα και υπηρετούν έναν διαφορετικό μπάσκετ, είναι πολύ δύσκολο για τους γηγενείς να διακριθούν και για την ομάδα να ακολουθήσουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αλλοιώνεται η αγωνιστική της ταυτότητα. Με το σύστημα της ισπανικής λίγκας επιτυγχάνεται καλύτερη ισορροπία.   

Μήπως στην Ισπανία υπάρχει μικρότερη πίεση, άρα και περισσότερος χρόνος να χτίσεις κάτι καλό;

Στην Ισπανία υπάρχει πίεση, απλά ίσως εκφράζεται σε πιο ήπιους τόνους σε σχέση με την Ελλάδα που είναι αλήθεια ότι η πίεση ξεπερνάει τα όρια της υπερβολής. Οι απαιτήσεις όμως είναι εκεί και είναι υψηλές. Πιστεύει κανείς ότι αν η Ισπανία μείνει χωρίς μετάλλιο για μια πενταετία, δεν θα συμβεί τίποτα; Τα πρότζεκτ θα θεωρηθούν αποτυχημένα και θα υπάρξουν αλλαγές. 

Είναι, όμως, όλα τέλεια στο ισπανικό μπάσκετ; Δεν είναι ανησυχητικό ότι μια τόσο μεγάλη χώρα, με τόσο προηγμένο πρόγραμμα αναγκάστηκε να λύσει το πρόβλημα στο "1" με τον Λορέντζο Μπράουν;

Φυσικά και υπάρχουν προβλήματα. Πολλά παιδιά εγκαταλείπουν το μπάσκετ λίγο πριν ενηλικιωθούν. Ειδικά στο γυναικείο στις ηλικίες 16-17 η κατάσταση είναι καταστροφική. Πολλές ομάδες ή τοπικές ομοσπονδίες στο βωμό του ανταγωνισμού φέρνουν παίκτες από το εξωτερικό (π.χ. Αφρική) για να δυναμώσουν. Δεν μιλάω για παιδιά όπως ο Γκαρούμπα που ζουν στην Ισπανία και αποτελούν εγχώριο προϊόν, αλλά για έφηβους που έρχονται από την μια στιγμή στην άλλη με το όνειρο μιας καλύτερης ζωής. Κι αν προχωρήσουν, εντάξει. Αν τελικά δεν καταφέρουν να φτάσουν στο υψηλότερο επίπεδο τι θα απογίνουν; 

Μας περιγράφεις έναν πρόβλημα με κοινωνικές διαστάσεις. 

Ασφαλώς και μιλάμε για κοινωνικό πρόβλημα. Φέρνεις ένα παιδί από την Αφρική στα 16 για να κάνεις τη διαφορά στις μικρές ηλικίες, όμως αυτό δεν μπορεί να γίνεται χωρίς να έχεις προνοήσει για το μέλλον του και εκτός μπάσκετ. Τη διαβίωσή τους, την μόρφωσή τους, την ένταξή τους στην κοινωνία. Αν δεν γίνει επαγγελματίας τι θα κάνει; Θα γίνει ζητιάνος ή θα τον στείλεις πίσω στην "κόλαση" από την οποία κατάφερε να αποδράσει; Η εύκολη λύση δεν είναι απαραίτητα και η καλύτερη λύση. Από την άλλη πλευρά, αυτή η εισροή οδηγεί παιδιά από την Ισπανία στην έξοδο. Απογοητεύονται πιο εύκολα και τα παρατάνε. 

Ας πάμε και στην Euroleague, που ξεκινάει. Είσαι ένας από τους κορυφαίους αναλυτές της λίγκας στο DAZN, παρουσιάζεις μια σπουδαία εκπομπή με τους κορυφαίους προπονητές και θα ήθελα την άποψή σου για τις ελληνικές ομάδες. Πρώτα για τον Ολυμπιακό που έφτασε πέρυσι στο Final 4.

Έχω σε μεγάλη εκτίμηση τον κόουτς Μπαρτζώκα, τις ιδέες του και την δουλειά του. Ο περσινός ο Ολυμπιακός ήταν μια περίφημη ομάδα και αξίζουν συγχαρητήρια στον προπονητή του.  Φέτος θα έχει περισσότερη πίεση να επαναλάβει την περσινή πορεία από το πάντα απαιτητικό κοινό του Ολυμπιακού. Δεν θα είναι εύκολο, παρότι πιστεύω ότι θα δούμε και πάλι μια ανταγωνιστική ομάδα. Κατά την άποψή μου ο Ολυμπιακός που πέρυσι είχε ως μεγάλο του όπλο στο ΣΕΦ, θα πρέπει να βρει τα εργαλεία ώστε να κερδίζει περισσότερο και εκτός έδρας. Παίκτες όπως ο Πίτερς θα είναι σημαντικοί σε αυτό το εγχείρημα. Ο Ολυμπιακός βασίζεται στην άμυνα του, όμως πολλές φορές όταν αγωνίζεσαι εκτός έδρας δεν σου επιτρέπεται να την εφαρμόσεις το ίδιο καλά.

Μιλώντας για το ανασταλτικό κομμάτι, η αλλαγή του Μάρτιν με τον Μπόλομποϊ έχει λογική. Μιλάμε για έναν πολύ ευκίνητο ψηλό με αθλητικότητα που εκτός των άλλων, μπορεί να παίξει και στο "4" και να βγει να σουτάρει. Από την άλλη πλευρά προτιμούσα αμυντικά τον Ντόρσεϊ από τον Κάνααν, έναν παίκτη με επιθετικό ταλέντο, ο οποίος όμως θεωρώ ότι θα δυσκολευτεί να υποστηρίξει την αμυντική λειτουργία του Ολυμπιακού.

Κι ο Παναθηναϊκός; Προχώρησε σε αρκετές αλλαγές με σκοπό να ξανανέβει επίπεδο, έπειτα από κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες, με τελευταία προσθήκη του Πονίτκα, ο οποίος εντυπωσίασε στο Ευρωμπάσκετ;

Ο Παναθηναϊκός έχει ενισχυθεί σίγουρα και θα είναι καλύτερος, δεν ξέρω όμως αν αρκεί ώστε να τον δούμε ως διεκδικητή των play off.  Για παράδειγμα βλέπεις το ρόστερ του Ολυμπιακού και υπάρχουν δύο-τρεις παίκτες όπως ο Βεζένκοφ, ο Σλούκας και ο Φαλ που ανήκουν στην ελίτ της λίγκας. Στον Παναθηναϊκό πέραν του Παπαγιάννη δεν υπάρχει κάποιος άλλος σε τόσο υψηλό επίπεδο. 

Ούτε ο Γκριγκόνις;

Ο Γκριγκόνις είναι αυτό που λένε στην Αργεντινή "pecho frio" (σ.σ. κρύο στήθος). Καλός παίκτης αναμφίβολα, αλλά όχι εκείνος που θα δεθεί με την ομάδα, θα νιώσει κομμάτι της και θα ηγηθεί. Ο Πονίτκα επίσης που αποκτήθηκε πρόσφατα είναι ιδιαίτερα χρήσιμος, αλλά δεν έχει κανένα στοιχείο σε τοπ επίπεδο. Θα βοηθήσει μέσα από τον ρόλο του ένα καλό σύνολο, αλλά δεν μπορεί να ανεβάσει επίπεδο μια ομάδα.   

Θεωρείς ότι το μπάσκετ στο επίπεδο της Euroleague έχει επιστρέψει στο μέγεθος;

Νομίζω ότι η παρουσία του Ταβάρες ανάγκασε σταδιακά όλες τις ομάδες να έχουν στις τάξεις τους έναν old school "7footer", αλλά είναι δύσκολο να δούμε πολλά δίδυμα ψηλών στο 4-5 όπως συνέβαινε παλιά. Θεωρώ ότι η σύγχρονη Euroleague σου επιβάλει να έχεις έναν δυνατό ψηλό και τέσσερις παίκτες που να μπορούν να πασάρουν γρήγορα και να σουτάρουν καλά από την περίμετρο.